Tureckie wierzenia związane z duchami i siłami nadprzyrodzonymi to efekt wieloletniego przenikania się wpływów różnych kultur obecnych na ziemiach wchodzących w skład Imperium Osmańskiego oraz terenach do niego przylegających. W konsekwencji mamy do czynienia z bogatą mieszanką historii, które niejednego przyprawią o gęsią skórkę. W Turcji duchy oraz wszelkie próby nawiązania z nimi kontaktu kojarzą się zdecydowanie negatywnie. Turcy obawiają się ingerencji sił nadprzyrodzonych, dlatego raczej unikają rozmów na ich temat. Jak oswoić tureckie strachy? Najlepiej dobrze je poznać!  

Dżiny

Dżiny pojawiły się w kulturze tureckiej jako istoty zaczerpnięte z mitologii arabskiej. Stanowiły one istotną część mitologicznych wyobrażeń jeszcze z okresu przedmuzułmańskiego. Po wprowadzeniu islamu, umysłowość społeczna nie zrezygnowała całkowicie z lokalnych wierzeń i kultów. Dżiny znalazły swoje miejsce pośród innych istot rozumnych stworzonych przez jedynego Boga. Według wiary muzułmańskiej stanowią one trzecią kategorię stworzeń, obok aniołów i ludzi.

Zgodnie z popularnymi wierzeniami, dżiny powstały z ognia bez dymu. Mogą one przybierać różne postaci lub też być niewidzialne. Dżiny nigdy nie ukazują się grupom. Przychodzą, gdy jesteśmy sami lub czujemy się samotni. Lubią zjawiać się nocą i przechadzać się w świetle księżyca. Znajdziecie je na pustyni, w ruinach
i miejscach spowitych mrokiem.

Dżiny dzielą się na dobre i złe. W zależności od nastroju, potrafią być bardzo kapryśne i podstępne. Jeśli jednak dobrze je traktujemy, one też są nam przychylne i nie należy się ich obawiać. Pojawiają się zawsze, gdy głośno je przywołujemy. Turcy boją się obecności dżinów, dlatego unikają wymawiania słowa dżin. Opowiadając o nich, najczęściej używają bezpiecznego określenia üç harfliler (dosł. trójliterowcy),
które odnosi się do liczby liter w tureckim wyrazie cin.

Złe dżiny, zwane szejtanami, to niewierne Bogu duchy, nad którymi władzę dzierży upadły anioł Iblis. Ochronę przed nimi stanowi żelazo i wykonane z niego przedmioty. Szejtany (tur. şeytan) tak bardzo nie lubią żelaza (tur. demir), że już samo wypowiedzenie jego nazwy odstrasza zagrażające nam siły. 

Alkarısı

Alkarısı to postać związana z wierzeniami ludowymi obecnymi głównie na terenie Anatolii. Wzmianki na jej temat można znaleźć w mitach i legendach utrwalanych przez wszystkie ludy turkijskie. W zależności od regionu bywa nazywana również Albastı, Albis lub Al. Zazwyczaj przedstawiana jest jako kobieta w czerwieni,
o brzydkiej, nieproporcjonalnie dużej twarzy z rzadko rozstawionymi końskimi zębami i długimi, czarnymi włosami. 

Według tureckich wierzeń Alkarısı nawiedza kobiety w połogu, dlatego to właśnie one najbardziej powinny się jej obawiać. Alkarısı najchętniej żywi się wątrobami noworodków. Stanowi zagrożenie również dla nienarodzonych jeszcze dzieci. Podobno potrafi wcielać się w postaci różnych zwierząt, dlatego nie powinno się ich dopuszczać zarówno do niemowląt jak i młodych matek. 

Niektórzy folkloryści twierdzą, że Alkarısı zalicza się do grupy dżinów.
W społecznościach pochodzenia turkijskiego wierzy się, że podobnie jak inne dżiny, Alkarısı panicznie boi się żelaza. Aby zapobiec jej działaniu, dawniej w niektórych domach, pod poduszki rodzących kobiet wkładano żelazne noże lub igły. Podobno Alkarısı unika koloru czerwonego, dlatego warto sprezentować młodej mamie czerwone ozdoby, czerwoną pościel lub kosz czerwonych owoców. 

Racjonalizując, można uznać, że postać Alkarısı to wyraz społecznego strachu przed złym przebiegiem porodu i utratą dziecka. Infekcje, wszelkie zaburzenia psychiczne
u kobiet w okresie połogu czy nawet depresja poporodowa przypisywane są obecności złych duchów. Warto wspomnieć, że zakażenie obserwowane czasem
u kobiet w  okresie poporodowym po turecku określane jest wspomnianym wcześniej terminem albastı..

Karabasan 

Zgodnie z turecką kulturą ludową Karabasan to podobne do zjawy stworzenie, które nawiedza swoje ofiary we śnie. Nocą zakrada się do ich pokoju, unieruchamia 
i próbuje udusić. Nieszczęśnik, choć przytomny, nie jest wstanie zawołać o pomoc. 

Wizyta Karabasan najczęściej powoduje koszmary, halucynacje oraz inne nieprzyjemne doświadczenia senne, w których dominuje przede wszystkim uczucie strachu i niepokoju. Aby odstraszyć Karabasan, zaleca się przywoływanie Allaha, odmawianie modlitwy, recytowanie Koranu oraz noszenie przy sobie muski
(tur. muska), która stanowi pewnego rodzaju talizman z wyrytymi wersetami Koranu.

W Turcji karabasan identyfikuje się ze zjawiskiem paraliżu sennego (tur. uyku felci). Osoba, która go doświadcza, jest w pełni świadoma, ale nie posiada kontroli nad własnym ciałem, nie może się poruszyć ani nic powiedzieć. Czasem towarzyszy temu ucisk w klatce piersiowej, omamy wzrokowe, słuchowe i dotykowe. To pewnego rodzaju „błąd fizjologiczny”, którego przyczyn niektórzy dopatrują się w działaniu sił nadprzyrodzonych…

Azmıç

Lubisz podróżować w pojedynkę? Uważaj na ducha o imieniu Azmıç. Azmıç zwodzi samotnych podróżników, dlatego nazywany jest również Dżinem Zagubionych 
(tur. Kayıp Cini). Trudno opisać jego wygląd, gdyż nie posiada żadnych charakterystycznych cech. Najczęściej przybiera postać kogoś bliskiego. Łatwo mu ulec i tym samym wejść w jego władanie – wystarczy, że się odwrócisz i odpowiesz na wołanie pozornie znajomego głosu.

Azmıç zaciąga swoje ofiary w ciemny las, nad rzekę lub urwisko, i tam je zabija. Według mitologii tureckiej i bałkańskiej, to właśnie on odpowiada za historie
o zaginionych wędrowcach…  

Straszny słowniczek:

Cin – dżin

Hayalet – duch, zjawa

Hortlak – zombie

Şeytan – diabeł

Kurt adam – wilkołak

Cadı – wiedźma

Vampir – wampir