Sezon przeziębień w pełni, ale my się nie dajemy. W końcu nawet choroba może być okazją do nauki! Przygotowaliśmy dla Was językowe koło ratunkowe, które idealnie sprawdzi się podczas wizyty u lekarza lub rozmowy z farmaceutą. Dowiecie się, jak w prosty sposób opowiedzieć o najczęstszych dolegliwościach zdrowotnych i poznacie podstawowe nazwy leków. To prawdziwy zastrzyk wiedzy. Bez obaw – nie będzie bolało!

Pytania o samopoczucie

O samopoczucie najprościej zapytacie zwrotem nasılsın? / nasılsınız? (jak się czujesz?/ jak się pan/pani czuje?). To pytanie stanowi również najbardziej oczywisty początek rozmowy, która może przerodzić się w niezobowiązujący small-talk. Jeśli chcecie dowiedzieć się, jaki jest stan zdrowia drugiej osoby, zadajcie pytanie kendini nasıl hissediyorsun? / kendinizi nasıl hissediyorsunuz? (jak się czujesz? / jak się pan/pani czuje?). Czasem wystarczy spojrzeć i od razu widać, że naszemu rozmówcy coś dolega. Wtedy zareagujcie pytaniem neyin var?/ neyiniz var? (co ci jest? / co panu/pani jest?). U lekarza i w aptece najczęściej zostaniecie zapytani şikâyetiniz nedir? (co panu/pani dolega?).

Symptomy przeziębienia

O najczęściej występujących objawach przeziębienia opowiecie za pomocą kilku podstawowych słów. Z pewnością przyda się czasownik ağrımak (boleć) oraz przymiotnik kötü (zły). Drugi istotny element to znajomość podstawowych części ciała. W tureckim każdy rzeczownik „potrzebuje swojego właściciela”. Budowana za pomocą określonych sufiksów dzierżawczość zajmuje w języku tureckim niezwykle istotne miejsce. Nawet części ciała zyskują sufiksy dzierżawcze. W konsekwencji, mówiąc o swoich dolegliwościach zdrowotnych zamiast: boğaz (gardło), baş (głowa), burun (nos), używamy formy: boğazım (moje gardło), başım (moja głowa), burnum (mój nos). 

Na szczęście opowiadanie o symptomach choroby po turecku bardzo często opiera się na prostych skojarzeniach, które od razu przywodzą na myśl odpowiednie połączenia wyrazów. Niżej znajdziecie listę przydatnych wyrażeń, dzięki którym bez problemu wyjaśnicie, co wam dolega.

… ağrıyor / kötü – … boli / jest źle z…

Boğazım kötü. – Jest źle z moim gardłem.

Boğazım ağrıyor. – Boli mnie gardło

Başım ağrıyor. – Boli mnie głowa.

Karnım ağrıyor.  – Boli mnie brzuch.

Kulağım ağrıyor. – Boli mnie ucho. 

Burnum akıyor. – Cieknie mi z nosa.

Nezleyim. – Mam katar.

Öksürüyorum. – Kaszlę.

Ateşim var. – Mam gorączkę.

Hastayım. – Jestem chory/-a.

Kötüyüm. – Źle się czuję. 

Üşüttüm. – Przeziębiłem/-am się.

Wizyta u lekarza

Kiedy dolegliwości są na tyle poważne, że domowe sposoby leczenia już nie pomagają, konieczna będzie wizyta u lekarza. W tym celu udajcie się do przychodni (tur. sağlık ocağı) lub szpitala (tur. hastane). Pamiętajcie, aby mieć przy sobie numer polisy ubezpieczeniowej (tur. poliçe numarası). Numer ten będzie niezbędny, aby skorzystać z pomocy medycznej w ramach wykupionego ubezpieczenia (tur. sigorta). Poniższe zwroty pomogą Wam skomunikować się z pracownikiem rejestracji. 

Randevum vardı. – Byłem/byłam umówiony/-a.

Randevum yok. – Nie mam umówionej wizyty.

Randevu almak istiyorum. – Chcę umówić wizytę.

Sigortam var. – Mam ubezpieczenie.

W aptece 

Apteka to często pierwsze miejsce, do którego osoba chora kieruje swoje kroki podczas przeziębienia. To tu uzyskamy informacje dotyczące stosowania leku lub jego dostępności. Niektóre leki sprzedawane w Polsce na receptę, w Turcji sprzedaje się bez wyraźnego wskazania lekarza. Jeśli macie alergie lub cierpicie na choroby przewlekłe, przed wyjazdem do Turcji dobrze zorientować się, które medykamenty są dostępne na miejscu i jakie są ich ewentualne zamienniki.  

İlaç – lek

Reçete – recepta 

Öksürük şurubu – syrop na kaszel 

Göz damlası – krople do oczu 

Kulak damlası  –  krople do uszu 

Ağrı kesici – środek przeciwbólowy

Antibiyotik – antybiotyk

Warto przypomnieć, że tureckie apteki nie są otwarte w niedzielę oraz święta. W nagłych sytuacjach należy udać się do apteki dyżurnej (nöbetçi eczane). Ich aktualną listę odnajdziecie w Internecie pod hasłem nöbetçi eczaneler. 

Domowe sposoby na przeziębienie

Według Turków nic tak nie pomaga na przeziębienie jak nane limon çayı, czyli herbata z miętą i cytryną. Często przygotowuje się również napar na bazie lipy, szałwii, imbiru, cynamonu i kurkumy nazywany kış çayı (herbata zimowa). To prawdziwa porcja witamin, które wzmacniają odporność i wspomagają walkę z infekcją. Nieodłącznym elementem domowych kuracji leczniczych jest również çorba (zupa), najczęściej tavuk suyu çorbası (rosół) oraz mercimek çorbası (zupa z soczewicy). W opiekę nad chorym angażuje się nie tylko rodzina, ale również znajomi i zaprzyjaźnieni sąsiedzi. Kierowani poczuciem troski, na wieść o chorobie, często wpadają z krótką wizytą i przynoszą przygotowany przez siebie prowiant. Przyznajcie, że podczas walki z chorobą taka mała pomoc bywa nieoceniona. 

Słowa otuchy

Osobom chorym okazujemy wsparcie poprzez miły gest lub słowa otuchy. Najbardziej naturalną reakcją jest wyrażenie geçmiş olsun (dosł. niech stanie się przeszłością), które nie ma swojego odpowiednika w języku polskim. Najczęściej usłyszymy je m.in. w aptece lub szpitalu. Gdy wiadomo, że ktoś znajomy zmaga się z problemami zdrowotnymi lub przebywa na zwolnieniu, wypada wysłać do niego choćby krótką wiadomość z życzeniami szybkiego powrotu do zdrowia. Zupełny brak reakcji mógłby zostać uznany za nieuprzejmy lub niekoleżeński. 

Wam i Waszym najbliższym życzymy zdrowia i odporności, zwłaszcza w te chłodne, zimowe dni. Mamy nadzieję, że informacje, którymi się tu podzieliliśmy – choć potrzebne – przydadzą się Wam jak najrzadziej!