Co kraj to obyczaj! Nie lubimy popełniać gaf wynikających z nieznajomości kultury. Jeśli podczas pobytu w Turcji chcecie uniknąć wpadek i kulturowych nieporozumień, poznajcie nasze rady.

Nie odmawiaj herbaty ani prezentów

Turecka gościnność jest znana niemal na całym świecie. Przejawia się ona w bardzo prostych gestach, które nas, Europejczyków mogą krępować lub nawet wzbudzać naszą podejrzliwość. Przerwa na herbatkę podczas zakupów? Drobny upominek od lokalnego sprzedawcy? Propozycja pomocy czy oferta podwózki we wskazane miejsce? Brzmi dziwnie?  W Turcji to norma! Turcy chętnie proponują çay (tur. herbata) niezależnie od miejsca i okoliczności. Odmówić trudno, zwłaszcza gdy namowom nie ma końca. Podobnie jest z przyjmowaniem drobnych upominków i prezentów. Nam może wydawać się niezręczne, a dla Turków to symbol okazywanej życzliwości. 

Nie targuj się w sklepie

W Turcji targowanie się to prawdziwa sztuka, która podczas zakupów na lokalnym targu czy bazarze jest wręcz pożądanym zachowaniem. Nigdy jednak nie próbujcie targować się w marketach, restauracjach, na stacjach benzynowych czy w sklepach, w których towar jest wyraźnie oznaczony ceną. Turyści „targujący się” podczas zakupów w centrum handlowym wykazują się brakiem zrozumienia obcej kultury i swego rodzaju ignorancją. Nieudolne próby uzyskania zniżki w nieprzeznaczonych do tego miejscach mogą skończyć się nieprzyjemną wymianą zdań, a nawet interwencją policji. 

Nie wchodź do domu w butach

W tureckim bloku mieszkalnym nikogo nie dziwią buty ustawione na klatce schodowej przed wejściem do mieszkania. Zanim przekroczycie próg czyjegoś domu, pamiętajcie, aby zdjąć obuwie. W Turcji wnętrze domu uważane jest za przestrzeń „czystą”, dlatego to co „brudne” należy pozostawić na zewnątrz. Gospodarz bądź gospodyni ma przygotowane dla gości kapcie, które wypada od razu przyodziać. Podawanie pantofli jest oznaką gościnności, dlatego odrzucenie tego gestu mogłoby zostać uznane za niegrzeczne. W tradycyjnym tureckim domu raczej nie chodzi się na bosaka, a już na pewno – nie do toalety. Toaleta, podobnie jak przestrzeń poza domem, uważana jest za nieczystą. W łazience często znajduje się dodatkowa, przechodnia para kapci. Nas może to dziwić, a w Turcji jest zupełnie normalne! 

Nie rozmawiaj o polityce i religii

Turcy z reguły są bardzo towarzyscy i otwarci. Lubią uciąć sobie pogawędkę przy szklaneczce tureckiej herbaty. Są jednak kwestie, których lepiej przy nich poruszać. W Turcji – podobnie jak w wielu innych krajach – tematy związane z religią i polityką bywają drażliwe. Aby uniknąć niezręcznej atmosfery, lepiej nie pytać o pieniądze, warunki życia czy sytuację polityczną w Turcji; zwłaszcza jeśli nie znamy naszego rozmówcy. Nie wiadomo, czy jest on osobą religijną, czy popiera prezydenta i co sądzi na temat obecnych rządów. Warto zauważyć, że Turcy niechętnie dzielą się swoimi poglądami, są w tych kwestiach niezwykle ostrożni i wyczuleni na wszelkie prowokacje. Najbardziej kontrowersyjne tematy to zazwyczaj temat mniejszości. Niemałe emocje budzi również piłka nożna oraz komentarze dotyczące lokalnych drużyn piłkarskich. 

Nie pal i nie zakładaj nogi na nogę przy starszych

Słyszeliście już o słynnej tureckiej hierarchii? To właśnie z niej wynikają normy obyczajowe, które oddziałują na relacje międzyludzkie oraz sposób zachowania wobec innych. Osoby starsze znajdują się wyżej w hierarchii i powinno się okazywać im należyty szacunek. Przebywając w towarzystwie osób starszych, należy powstrzymywać się od zachowań, które mogłyby zostać uznane za zbyt śmiałe, nieeleganckie lub lekceważące. Do takich zalicza się palenie papierosów czy siedzenie z nogą na nogę. Nie wypada zachowywać się w sposób, który mógłby naruszać hierarchię między starszym a młodszym. Syn nie zapali papierosa w towarzystwie ojca, a córka będzie uważać, aby przy starszych członkach rodziny wyglądać skromnie i schludnie. Choć z polskiej perspektywy może wydawać się to nieco staroświeckie – w Turcji, nawet mimo dobrych stosunków między rodzicami i dziećmi, pewne granice w relacjach rodzinnych są nieprzekraczalne. 

Nie wchodź do meczetu bez odpowiedniego nakrycia

Może Was to zaskoczy, ale ta zasada dotyczy jednocześnie kobiet i mężczyzn. Kobiety przed wejściem do meczetu powinny odpowiednio się przygotować. Wszystkim turystkom polecamy nosić przy sobie chustkę, którą przed wejściem do świątyni muzułmańskiej będą mogły przykryć włosy i ramiona. Warto zadbać również o odpowiednią długość sukienki albo spodni. Mężczyźni nie powinni wchodzić do meczetu w krótkich szortach i podkoszulku odkrywającym ramiona. Na szczęście dla zapominalskich, w większości tureckich meczetów przy wejściu znajdują się czyste chusty oraz suknie, które można na siebie narzucić. Osoby nieprzestrzegające zasad ubioru mogą zostać wyproszone na zewnątrz.  

Julia Woźniak