Koronawirus wywrócił świat do góry nogami. W kwietniu mogło przekonać się o tym wielu Polaków, którzy zamiast przy wielkanocnym stole spotkali się przez Internet albo łącze telefoniczne. Nie inaczej jest obecnie w naszym ulubionym kraju, gdzie świętuje się właśnie zakończenie postnego miesiąca Ramadan. Id al-Fitr nazywane w Turcji Ramazan Bayramı  (Świętem Ramadanu) albo Şeker Bayramı (Świętem Cukierków) trwa trzy dni i w tym roku zaczęło się 24 maja.

W normalnych okolicznościach przez cały okres święta panuje wesołe poruszenie. Pierwszego dnia w meczetach odprawiane są uroczyste modły, natomiast w ciągu całych trzech dni Turcy masowo odwiedzają krewnych i znajomych, przychodzą również na cmentarze. Domowe wizyty trwają zazwyczaj tylko chwilę, przemywa się dłonie kolonyą,  wymienia się życzenia i poczęstunki, szczególnie słodkie. Młodsi czy ci niżej w hierarchii składają wyrazy uszanowania starszym, przede wszystkim przez ucałowanie dłoni i przyłożenie jej sobie do czoła. Starsi obdarowują młodszych cukierkami i świątecznym “kieszonkowym” (bayram harçlığı), a dzieci w nowych, kupionych specjalnie na tę okazję ubraniach chodzą od drzwi do drzwi i zbierają słodycze.

Jak można się jednak domyślić, sytuacja w tym roku wygląda zupełnie inaczej. W całej Turcji ogłoszono czterodniowy zakaz wychodzenia z domu, od którego obowiązują nieliczne wyjątki. Jak długo trwają obostrzenia, słodycze zakupić można jedynie zamawiając je na adres zamieszkania. Pierwszego dnia świąt w godzinach od 14 do 20 domy opuścić mogli obywatele znajdujący się w grupie ryzyka, choć tylko na odległość, którą byli w stanie przebyć na piechotę i przy zachowaniu wszelkich środków ostrożności. Podobna sytuacja dotyczyła rodzin poległych żołnierzy, którzy wyrazili chęć odwiedzenia ich grobów i którym w szczególnych przypadkach transport zapewnić mogły władze samorządowe. Od obostrzeń wolne są również te gałęzie gospodarki, których działalności nie da się wstrzymać – niemożliwością jest przecież zajmowanie się “z domu” krowami czy różami.

Zabrakło zbiorowej modlitwy w meczetach, a dzieci nie mogą myśleć o tym, by beztrosko zapukać do drzwi sąsiadów. W takim razie jak radzą sobie młodsi i starsi Turcy? Cóż, problemy są różne, a więc i rozwiązania wielorakie.

Niektórzy dobroduszni sąsiedzi spuszczają na sznurach kosze wypełnione słodyczami, by mogło zaczerpnąć z nich przynajmniej kilkoro dzieci. Kolejni przesyłają bliskim paczki z czekoladkami i cukierkami. Jeszcze inni dyskretnie zostawiają prezenty na progach mieszkań.  Rodziny i przyjaciele siedzą na balkonach i na odległość wymieniają się życzeniami; ci, którzy mieszkają dalej wysyłają do siebie przepełnione tęsknotą wiadomości, dzwonią czy komunikują się poprzez takie aplikacje jak niezwykle popularny w Turcji WhatsApp. Dla tych, którzy po raz pierwszy biorą udział w wideokonferencjach liczne portale przygotowały artykuły szczegółowo wyjaśniające obsługę komunikatorów. Przez Internet symbolicznie można obdzielić się teraz cukierkami czy ucałować rękę starszej osoby. Wyjątkowo zaangażowani mogą nawet poprosić o przelew kieszonkowego. Dodatkowo, tak jak i w Polsce przemysł reklamowy nie zaspał gruszek w popiele i wypuścił pełne emocji spoty, które mogą nam pomóc nieco zrozumieć, jak odmienne będą te święta dla naszych tureckich przyjaciół i znajomych:

https://www.youtube.com/watch?v=OGqIZycizTs Boğaziçi Kolonyaları

https://www.youtube.com/watch?v=-DdiZVRFBFU Kahve Dünyası

https://www.youtube.com/watch?v=qjtGNCA4JlU Kent

https://www.youtube.com/watch?v=eMDr1o0bP7I Ülker

https://www.youtube.com/watch?v=b6PDTPOZq1M Vakıf Bank