O tureckiej gramatyce słów kilka…

Język turecki należy do grupy języków aglutynacyjnych. Oznacza to, że aby zmienić znaczenie wyrazu, dodaje się do niego sufiksy, czyli końcówki, pełniące funkcje słowotwórcze i gramatyczne.

Do jednego wyrazu możliwe jest dodanie praktycznie nieograniczonej liczby sufiksów, wszystko zależy od tego, co chcemy powiedzieć. Szyk wyrazów w zdaniu tureckim charakteryzuje sie dość dużą swobodą.

Należy jednak pamiętać, że orzeczenie w języku tureckim powinno stać na samym końcu zdania, zaś człon określający zawsze poprzedza człon określany zdania. W języku tureckim nie ma rodzaju gramatycznego. Na rodzaj męski, żeński lub nijaki może wskazywać jedynie znaczenie poszczególnych wyrazów, np.: kız – dziewczyna, erkek – chłopak, çocuk – dziecko.
 
Sufiksy

W języku tureckim sufiksy to wyłącznie przyrostki. Oznacza to, że dodawane są tylko po temacie, nigdy nie występują przed lub w środku tematu. W języku tureckim temat to wyraz, do którego dołączane są sufiksy, aby utworzyć nowy wyraz.

Harmonia samogłoskowa

W języku tureckim sufiksy zazwyczaj mają nie jedną, a kilka postaci (czyli form; w turkologii używa się słowa „postać”). Oznacza to, że mogą w nich występować różne samogłoski, np.:

• sufiks liczby mnogiej występuje w dwóch postaciach: -lar i -ler
• sufiks służący do tworzenia nazw zawodów występuje w czterech postaciach: -cı, -ci, -cu, -cü

Zapamietaj! W sufiksach dwupostaciowych może wystąpić tylko samogłoska a (tylna niezaokrąglona) lub e (przednia niezaokrąglona). W sufiksach czteropostaciowych może wystąpić tylko samogłoska ı (tylna niezaokraglona), i (przednia niezaokrąglona), u (tylna zaokrąglona) oraz ü (przednia zaokrąglona).

Wybór właściwego sufiksu z odpowiednią samogłoską zależy od tematu danego wyrazu, a dokładnie od ostatniej samogłoski w temacie. Jeżeli ta samogłoska jest przednia, wybrany sufiks również musi zawierać samogłoskę przednią. Podobnie, jeżeli ostatnia samogłoska w temacie jest tylna, sufiks także musi zawierać samogłoskę tylną. Ponadto, w przypadku sufiksów czteropostaciowych, jeśli ostania samogłoska w temacie jest niezaokrąglona, sufiks także musi zawierać samogłoskę niezaokrągloną. Podobnie, jeżeli ostatnia samogłoska w temacie jest zaokrąglona, sufiks także musi zawierać samogłoskę zaokrągloną. 

Zjawisko polegające na tym, że w wyrazie mogą wystąpić samogłoski tylko z jednej grupy samogłoskowej nazywane  jestzasadą harmonii samogłoskowej. 

Yıldırım Magdalena. 2012. „Turecki nie gryzie.” Wydawnictwo Edgard. 

Chcesz dowiedzieć się więcej? Nic prostszego! Jeszcze dziś sprawdź ofertę kursów i zapisz się na turecki! Wspólnie odkrywajmy tajniki tego fascynującego języka!

Szczegóły: biuro@lisan.wirtualnaasystentka.com